16/08/2025
ความน่าสนใจของกระบวนการสานเสวนา (Dialogue) และกระบวนการเรียนรู้ด้วยจิตตปัญญา (Contemplative Learning) คือทั้งสองแนวทางมีความเชื่อมโยงกันอย่างมาก กระบวนการสานเสวนาเป็นการสื่อสารที่ใช้ได้ตั้งแต่ระดับปัจเจกบุคคลไปจนถึงการแก้ไขความขัดแย้งขนาดใหญ่ ในขณะที่กระบวนการเรียนรู้ด้วยจิตตปัญญามุ่งเน้นไปที่การเรียนรู้และการสอนระหว่างครูกับผู้เรียน แม้จะมีเป้าหมายต่างกัน แต่ทั้งสองต่างเริ่มต้นจากรากเดียวกัน คือ “การฟังเชิงลึก” (Deep Listening)
การฟังเชิงลึกถูกนำมาใช้ในหลายสาขาและถือเป็นปัจจัยสำคัญของการสื่อสารในทุกระดับ การฟังที่แท้จริงไม่ได้หมายถึงเพียงการรับเสียง แต่คือการหันกลับมาฟังตนเองเพื่อเข้าใจความรู้สึกและความคิดของตน เมื่อเข้าใจตนเองได้แล้วก็จะสามารถสะท้อนออกมาในการสื่อสารกับผู้อื่น และในขั้นถัดไปคือการฟังผู้อื่นอย่างแท้จริง ทั้งสองมิตินี้ต่างต้องอาศัยการฝึกฝนและเป็นรากฐานสำคัญของทั้งกระบวนการสานเสวนาและจิตตปัญญา
ในศาสนาอิสลาม แนวคิดเรื่องการฟังเชิงลึกก็มีความสำคัญเช่นกัน โดยอัลกุรอานได้กล่าวถึงการใช้หู ดวงตา และหัวใจเป็นเครื่องมือแห่งการเรียนรู้ (อัลอิสรออ์ 17:36) การฟังในอิสลามจึงไม่ใช่เพียงการได้ยิน แต่เป็นการฟังด้วยหัวใจเพื่อเข้าใจตนเอง (ma’rifat al-nafs) และเปิดใจฟังผู้อื่นอย่างแท้จริง หลักการสานเสวนาในอิสลามยังเน้นความสุภาพ ความอดทน และการโต้แย้งด้วยวิธีที่ดี (อันนะห์ล 16:125) เป้าหมายจึงมิใช่เพื่อเอาชนะ แต่เพื่อสร้างความเข้าใจและสันติ ซึ่งทั้งหมดนี้สะท้อนเจตนารมณ์ของอิสลามในฐานะศาสนาแห่งความเมตตา (อัลอัมบิยาอ์ 21:107)
"مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ"
(ผู้ใดรู้จักตนเอง ผู้นั้นย่อมรู้จักพระผู้อภิบาลของเขา)
อ้างใน Al-Ghazali, Iḥyāʾ ʿUlūm al-Dīn
ดังนั้น การสร้างกระบวนการฟังเชิงลึกจึงมิได้เป็นเพียงทักษะในการสื่อสารหรือการเรียนรู้เท่านั้น แต่คือรากฐานของการสร้างความเข้าใจ ความไว้วางใจ และความสัมพันธ์ที่งดงามระหว่างผู้คน สำหรับอารยานิกะห์ การก้าวสู่การพัฒนากระบวนการฟังเชิงลึกในปีถัดไป จะเป็นหมุดหมายสำคัญที่เชื่อมโยงการสื่อสารด้วยความดีเข้ากับการเรียนรู้ด้วยความดี เพื่อนำไปปรับใช้ในทุกมิติของการทำงานและบริการในฐานะวิสาหกิจเพื่อสังคม อันจะเป็นพลังเล็ก ๆ ที่ช่วยขับเคลื่อนความสุข สันติ และคุณค่าที่แท้จริงให้ปรากฏในสังคมต่อไป
เยาฮารี&Chatgpt
